نماتد ها

نماتدها متعلق به Phylum نماتل مینیه اگرچه در سالهای اخیر توسط مسئولین رده بندی در Phylum منحصر به فرد خود قرار (دارد .است بسیاری از گونه ها در بخشهای آبدار زمین زندگی کرده و از بقایای گیاهی تغذیه مینمایند برخی گونه های دیگر از گیاهان و تعدادی نیز از انگل حیوانات محسوب میشوند و در واقع پارازیت حشره بوده و در استراتژی کنترل بیولوژیکی حشرات مورد بهره برداری قرار میگیرند.

مورفولوژی

مورفولوژی نماتدها معمولاً دارای بدن کشیده و ظریف کرمی شکل فاقد حلقه و زوائد میباشند در محیط آبی شنا می.کنند بدن نماتدها از کوتیکول پوشیده شده و در حین رشد دارای چندین تعویض جلد است. فرمهای گیاهخوار دارای ابعاد کمتر از یک میلیمتر تا چند میلیمتر دارند. گونه های زیادی دارای Sexual Dymorphism ،بوده به طوری که نرها دارای بدن دراز و باریک به شکل کرم داشته و ماده ها به شکل تخم مرغ یا کوزه ای .هستند دستگاه دهانی نماتدهای پاتوژن گیاهی از یک انتها باز شده و نسبت به انتهایی که دم قرار

دارد کلفتتر .است دهان دارای یک زائده به ایتالیایی (استیلت تو خالی و قابل جمع و خم شدن بوده که برای سوراخ کردن بافتها استفاده میگردد ضمن اینکه در پی تزریق یک محلول آنزیماتیکی موجب تسهیل جذب و هضم عصاره سلولی می.گردد جنسيتها معمولاً جدا از یکدیگر ،هستند اگرچه فرمهای Ermaphrodyte همزمان غده های جنسی نر و ماده را باهم دارد نیز وجود دارند تولید مثل اغلب به صورت Anfigonica نر و ماده در تولید مثل شرکت میکنند اما بکرزایی کمیاب نیست.

نماتدهای فیتوفاژ( پاتوژن گیاهی)

نماتدهای فیتوفاژ کم و بیش به ریشه ها حمله میکنند برخی گونه ها به اندامهای هوایی گیاهان حمله نموده و موجب نکروزه شدن و پوسیدگی بافتها می گردند. برخی فرمهای دیگر در برگهای میزبان اقدام به حفر دالان مینمایند.

نماتدهایی که از ریشه ها تغذیه میکنند میتوانند به بخشهای ذیل تقسیم گردند

۱_آند و پارازیت به طور کامل داخل ریشه ها میشوند؛

۲_سمی آندوپارازیت:فقط توسط دهان به میزبان رخنه نموده و بقیه بدن بیرون می ماند

۳_اکتو پازیت:بیرون ریشه باقی میمانند  فقط توسط دهان به میزبان رخنه نموده و بقیه بدن بیرون می مان؛

حمله ها به ریشه موجب بروز نکروزه ظهور نامنظم ریشههای کوچک و گاهی گال میشود. اندام های گیاه دارای ظاهری رنجدیده و علایم غیر اختصاصی از خود به نمایش میگذارند. اغلب اوقات علاوه بر خسارات ،مستقیم یک سری آلودگیهای ویروسی، باکتریایی و قارچی دارد که در واقع توسط همین نماتدها به میزبان رخنه نموده اند در شرایط آب و هوایی نامناسب ،خشک دمای پایین و غیره بسیاری از نماتدها کیست نموده و به استراحت پرداخته و بدین صورت چندین سال زنده میمانند.

بررسی و مطالعه جهت یافتن نماتدها در میزبان

مطالعه و تشخیص بسیار مشکل نیست اما داشتن یک آزمایشگاه برای انجام کارها لازم است. مراحل کار در رابطه با نوع نماتد متفاوت میباشد به همین جهت آنها را به دو گروه تقسیم می نماییم: نماتدهایی که در خاک زندگی میکنند و نماتدهایی در داخل گیاهان هستند. در مورد اولی یک نمونه از خاک اطراف ریشه مظنون را برداشته سپس داخل یک کیسه کنفی گذاشته و کیسه را داخل آب میگذارند نماتدها توسط آب جذب شده و از کیسه کنفی خارج شده و به درون آب نفوذ میکنند. بدین طریق مشاهده و شمارش آنها آسان است احتمالاً شمارش کیستهای ماده های حاضر میسر است. در مورد دومی نمونه های بافت گیاهی داخل هاون خرد میشوند، سپس در کیسه کنفی و بعد در آب قرار داده تا از کیسه خارج شده و وارد آب شدند. محلول حاوی نماتدها توسط میکروسکوپ مورد مطالعه قرار میگیرد شایان ذکر است که نماتدهای فیتوپاتوژن دارای استیلت ظریف هستند.