عف های هرز مزارع گندم و جو و کنترل شیمیایی آن ها

علفکش گندم وجو

در بین تمامی گیاهان زراعی، گندم بیشترین سطح زیر کشت را در جهان دارد. تقریبا یک ششم از کل زمینهای زراعی جهان زیر کشت گندم است. گندم با سطح کشت حدود 6 میلیون هکتار در کشور و 350000 هکتار در استان خراسان رضوی مهمترین محصول زراعی محسوب می شود. یکی از عواملی که بیشترین خسارت را به محصول گندم می زند و نقش قابل توجهی در کاهش عملکرد آن دارد علف های هرز است.

نحوه خسارت زایی علف های هرز

1- آب و مواد غذایی مورد نیاز گیاه زراعی را جذب می کند.

2- با افزایش تعداد برگ ها فضا را برای گیاه زراعی کاهش می دهد.

3-با گسترش ریشه خود و گاه با تولید مواد سمی به محصول خسارت می زند.

4-با تولید بذرهای فراوان سبب نامرغوبی محصول و یا ایجاد مسمومیت می شوند.

5-جایگاه زندگی برخی از آفات و بیماری ها بوده و خود عامل خسارت به محصول می گردند.

شناخت دقیق علف های هرز و آشنایی با دوره زندگی آنها به کشاورزان این امکان را می دهد تا با مدیریت علمی موجب افزایش محصول شوند. همچنین با استفاده موثر سموم و خودداری از مصرف بی رویه آن ها از بروز مقاومت در علف های هرز جلوگیری نمایند.

مهار علف های هرز گندم

هدف از مهار علف های هرز ریشه کنی کامل آنها نیست، بلکه مهار در حد مطلوب است. برای این منظور روشهای مختلفی وجود دارد.  استفاده از آن روش به چند عامل بستگی دارد از جمله :

*گونه ی علف های هرز 

*شرایط آب هوایی منطقه 

*نوع خاک

*کشت های متداول در منطقه 

*امکانات قابل دسترس و شرایط اجتماعی اقتصادی 

مبارزه شیمیایی با علف های هرز

آخرین روش مبارزه بوده و در صوتی موفقیت آمیز خواهد بود که با استفاده از علفکش مناسب در زمان و با ادوات مناسب انجام شود. همچنین باید شرایط اقلیمی هم مورد توجه قرارا گیرد.

آسیب زدن به سلامت انسانها، آلودگی محیط زیست و آبهای زیرزمینی،تغییر فلور علف های هرز و ایجاد مقاومت در علف های هرز، مسائل و مشکلاتی هستند که استفاده از علف کش ها به وجود می آورند.

اما به دلیل افزایش جمعیت و نیاز به تامین غذا در شرایط فعلی مصرف علفکش ها اجتناب ناپذیر است، به نحوی که در کشورهای پیشرفته 60 تا 85 درصد آفت کشهای مصرفی را علف کش ها تشکیل می دهند.

نکات فنی کاربرد علف کش ها در مزارع گندم

یک علفکش انتخابی بدون آسیب به گیاه زراعی سبب از بین بردن علف هرز می شود، مشروط به رعایت زمان و میزان مصرف علفکش و شیوه کاربرد آن ها و رعایت توصیه های کارشناسان.

هر گیاه زراعی در مرحله ی مشخصی از دوره ی زندگی به علف کش متحمل بوده و از سوی دیگر علف هرز در دوره خاصی از رویش به علف کش حساس می باشد. شناخت این زمان ها به کشاورزان کمک می کند که با علف های هرز به موقع و اصولی مبارزه  کنند و سبب افزایش عملکرد محصول شوند. 

–شناخت علف هرز و نوع علفکش

-انتخاب علفکش با توجه به طیف علف های هرز موجود در مزرعه

-انتخاب روش صحیح سمپاشی 

-رعایت زمان مناسب مبارزه 

همراه با در نظر گرفتن توصیه های کارشناسان از اصول مبارزه شیمیایی علف های هرز می باشد.

نکات مهم در کابرد علف کش ها 

1- درصورت فراهم بودن شرایط جوی بهتر است در اولین فرصت از علف کش استفاده نمود چرا که با رشد علف هرز از کارآیی علف کش کاسته می شود.

2-در شرایطی که گیاه زراعی دچار تنش خشکی و سرما و کمبود مواد غذایی می باشد از به کاربردن علف کش ها نتیجه ی خوبی بدست نخواهد آمد.

3-آمیختن علف کش ها برای گسترش دامنه ی تاثیر باید بر اساس توصیه های کارشناسان باشد.

4-در مورد انتخاب نوع سمپاش، نوع نازل و میزان آب مصرفی و در مجموع کالیبراسیون سمپاش باید دقت لازم را به عمل آورده و از توصیه کارشناسان استفاده کرد. چرا که در صورت رعایت نکردن مورد ذکر شده از کارآیی علف کش کاسته می شود و گاه بی تاثیر شدن سموم علف کش را در پی خواهد داشت.

5-به کار گیری علفکش ها خصوصا علفکش های هورمونی بعد از مرحله ساقه دهی سبب بروز خسارت به گندم می شود.

به منظور آشنایی بیشتر کشاورزان گرامی به علف های هرز غالب استان و علف کش های رایج اشاره می شود.

علف های هرز باریک برگ در مراحل اولیه با مقایسه محل ساقه آغوشی برگ و وجود یا عدم وجود گوشواره و بلندی زبانک قابل شناسایی می باشند.

شناسایی علف های هرز کشیده برگ:

علف های هرز کشیده برگ در مراحل اولیه با مقایسه محل ساقه آغوشی برگ و وجود یا عدم وجود گوشواره و بلندی زبانک، قابل شناسایی می باشند.

1- یولاف       Avena spp

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

دوره گل دهی : تابستان

2-چچم    Lolioms spp

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

دوره گلدهی: اوایل تابستان

3-جوموشی  Hordeum mirnum 

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

4- علف خونی  Phalaris spp

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

5-بروموس  Bromus spp 

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

6-دم روباهی – ارزن وحشی   Sataria spp 

تیره: گندمیان

دوره زندگی: یکساله

علفکش های مناسب علف های باریک برگ

ایلوکسان

سافیکس پی دبیلیو

تاپیک

پوما سوپر

آکسیال

منبع : م، ر. موسوی. 1390. کنترل علف های هرز اصول و روش ها. انتشارات مرز دانش.

توصیه های فنی مدیریت کنترل شیمیایی علف های هرز گندم. وزارت جهاد کشاورزی. سازمان حفظ نباتات. اسفند 1392.