کود کلات و فواید کاربرد آن

بسیاری از کشاورزان نمی دانند کلات چیست و فرق کودهای کلاته با کودهای معمولی در کجاست و کودهای کلاته چه مزایایی دارند؟

کلمه کلات (chalate) از واژه یونانی chele مشتق شده و مترادف با واژه Claw بمعنای چنگ زدن و نگهداشتن

چیزی توسط چنگال است کلات سازی زمانی صورت می پذیرد که مولکولهای بزرگ مخصوص دارای چندین نقطه

اتصال (مانند EDTA) با یک micro nutrient باند می شوند.

کلاتگرها مولکول های آلی هستند که یون های فلزی مانند کلسیم، منیزیوم، آهن، مس و روی را محکم نگه می دارند

و به طور آهسته در گیاهانی که آن ها را جذب می کنند آزاد سازی می کنند.

عنصری که بفرم کلاته در آمده باشد پتانسیل بار بیشتری ایجاد خواهد کرد و در نتیجه بیشتر و بهتر از کانالهای ریشه عبور می کند،

همانطور که قبلا اشاره شد معمولترین مولکول برای کلاته سازی عناصر مختلف در کودهای کشاورزی

EDTA (ethylene-diamine-tetra-acetate) است، در برخی از کودهای کشاورزی بسیار باکیفیت کشاورزی ممکن

است عوامل کلاته کننده DTPA و EDDHA باشن، EDTA معمول ترین عامل کلاته کننده در کودهای مورد استفاده

به صورت مصرف در خاک و همچنین بصورت محلول پاشی است.

در شرایط خاک و آب ایران(PH بالای خاک و آب) یونهای فلزی مانند آهن (Fe) و روی (Zn) در بسیاری از موارد

غیر قابل جذب هستند برای ریشه ها اما وقتی که فرم کلاته این عناصر بعنوان کود در اختیار درختان قرار گیرد

براحتی قابل جذب می شوند.

عناصری که بفرم کلات هستند در مقایسه با عناصری که بصورت غیرکلات یا آزاد در خاک وجود دارند ثبات بیشتری

دارند و با آبشویی یا leaching کمتر از دسترس ریشه ها خارج خواهند شد.

کود کلات و کلاتگرها در تغذیه گیاهان

کود کلات نوعی مجموعه شیمیایی ارگانیک است که فلز به طور محکم نگه داشته شده است و نمی تواند با سایر مواد

واکنش دهد در نتیجه از دسترس گیاه به طور نامحلول خارج نمی شود.

بطور کلی نقش کود های کلات  در تغذیه گیاهان می تواند هم سرعت بخش رشد گیاه و هم تضمین کننده سلامت آنها است.

بسیاری از کلاتگرها به طور طبیعی در طبیعت وجود دارند مثل اسید های آلی، آمینواسیدها، لیگنین سولفانات ها،

لیگنین پلی کربوکسیلات ها، قندها، فنل ها، پلی فلاونوئیدها، سیدروفورها و فیتوسیدروفورها.  عامل های کلاتگر

به طور سنتتیک توسعه یافته اند هر دو نوع کمپکلس های کلات گر حلالیت مواد ریز مغذی را افزایش می دهند.

برای توضیح نقش کود کلات در تغذیه گیاهان می توان به چند مورد اشاره کرد، یکی از ویژگی های مهم

کلات گر ها پایداری آنها است به خصوص اگر به طور مصنوعی تولید شده باشند. در آزمایش های پایداری،

میزان مقاومت یک فلز نسبت به سایر فلزات سنجیده می شود.

پایداری مواد ریزمغذی در پیوندهای کلاتی عموما دسترسی آنها برای گیاه را مشخص میکنند.

یک ویژگی موثر کلات ها این است که در خاک کمتر با کاتیون ها تعویض می شوند. بنابراین میکرومغذی کلات شده

به مدت زمان کافی برای جذب گیاه حفظ می شود.

برخی از کلاتگر های مصنوعی عبارتند از:

• اسید اتیلن دی آمین تترا استیک  (EDT A)

• اسید -N (هیدروکسی اتیل) اتیلن دی آمین-تری استیک(HEEDT A): همچنین به عنوان EDTA-OH شناخته می شود.

• اسید پنتا استیک دی اتیلن-تریامین (DTPA)

• اتیلن دیامین – دی- (اسید هیدروکسی فنیل استیک) (EDDHA): همچنین به عنوان N ، N’-اتیلن-بیس-۲ (ohydroxyphenyl) – شناخته می شود گلیسین (EHPG)

• اتیلن dl آمین دی ( o-هیدروکسی-p-متیل فنیل) استیک اسید (EDDHMA)

• اتیلن-دیامین-دی- (۵-کربوکسی -۲-هیدروکسی فنیل) استیک اسید (EDDCHA)

• اسید نیتریلو-تری استیک (NT A)

• گلوکوپتونیک اسید

• اسید سیتریک

مزایای استفاده از کود کلات نسبت به سایر فرم ها و نقش آنها در تغذیه گیاهی

۱_ مقدار کمتری از این نوع کودها مورد نیاز هستند چون به میزان بسیار بیشتری توسط گیاه جذب می شوند.

بنابراین با اینکه کود کلات گران تر هستند اما مقرون به صرفه ترند.

۲_ کود کلات خیلی راحت جذب برگ ها و ریشه های گیاه می شوند چون کلات ها یک ماده آلی هستند.

فرآیند کلاتگری بارهای مثبت را از میکرو مغذی ها  حذف می کنند. آنها تمایل دارند منفی یا خنثی باشند تا با سرعت

بیشتری در منافذ برگ و ریشه نفوذ کنند. از آنجا که این منافذ دارای بار منفی هستند بار مثبت مواد ریز مغذی ممکن

است به این منافذ ورودی بچسبند و جذب را برای گیاه دشوار کنند. وقتی کود کلات خنثی استفاده می شوند

همچنین مشکلاتی پیش نخواهد آمد.

۳_ کود کلات به راحتی در گیاه جابجا میشوند و عمل آنها تا حدی سیستمیک است.

۴_ کود کلات به راحتی توسط سیستم گیاهی اسیمیله می شوند.

۵_ احتمال سوزاندن گیاه هنگام استفاده از کود کلات کم است چون آنها مواد آلی هستند.

۶_ در شرایط قلیایی، کود کلات آهن، روی، منگنز و مس راه بهتری برای تامین مواد مغذی هستند.

۷_ کلات ها با طیف وسیعی از آفت کش ها و کودهای مایع قابل ترکیب و اختلاط هستند چون آنها با سایر اجزا

واکنش نمی دهند. بیشتر کود های کلات می توانند با کود های جامد و مایع ترکیب شوند.

۸_ کود کلات به راحتی آبشویی نمی شوند و روی سطح خاک قرار میگیرند.