آگاهی از مراحل کاشت و پرورش بذر خیار

خیار یکی از اعضای خانواده سبزیجات محسوب می‌شود که در همه خانه‌ها می‌توان آن را پیدا کرد. بهره‌مندی‌ این گیاه از خواص فوق‌العاده باعث شده که اهمیت این میوه پرطرفدار دو چندان شود. از خیار در تهیه انواع سالاد، ترشیجات، حوزه آرایشی و بهداشتی و… استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید با کاشت بذر خیار در خانه سرگرم شوید و از تولید یک محصول ارگانیک کمال لذت را ببرید برای آموزش کاشت خیار با دمبرگ همراه باشید. ما در این مطلب روش‌هایی را به شما آموزش می‌دهیم که با کمک آن‌ها بتوانید این گیاه را در خانه پرورش دهید.

شرایط مناسب کاشت خیار

با وجود شرایط متفاوت کاشت و روش‌های مراقبتی و پرورش گیاهان، نیاز است قبل از شروع کشت محصول از نحوه کشت خیار و شرایط مناسب برای رشد آن مطلع شوید. در ادامه نکاتی برای رشد بهتر بذر خیار گفته شده است.

دسترسی به نور خورشید

خیار در دسته گیاهان گرمسیری قرار می‌گیرد که به نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. اگر می‌خواهید شرایط مناسب رشد خیار را فراهم کنید، به دنبال مکانی برای کاشت بگردید که در ساعات روز سایه زیادی نداشته باشد.

مساحت لازم برای کاشت بذر خیار

ریشه‌های خیار تا عمق ۹۱ تا ۱۲۲ سانتی‌متری در زمین رشد می‌کنند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که بذر خیارها را نزدیک درختان نکارید، زیرا بذر خیار مجبور به رقابت با درخت برای دریافت آب و مواد مغذی می‌شود. در زمان کاشت، خیارها باید فاصله‌ای بین ۹۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر از یکدیگر داشته باشند. در حالتی که بذرها را به‌صورت عمودی می‌کارید، می‌توانید بین شبکه‌ها ۳۰ سانتی‌متر فاصله دهید.

از بین بردن علف‌های هرز از مراحل صفر تا صد کشت خیار

در زمان کاشت بذر خیار در محلی که علف‌های هرز وجود ندارد، نسبت به کاشت خیار اقدام کنید. همچنین می‌توانید علف‌های هرز را بریده و با رهاکردن آن‌ها در خاک، به‌عنوان کود از این گیاهان استفاده کنید. در صورت امکان، علف‌های هرز را از ریشه جدا کنید تا مانع از رشد دوباره آن‌ها شوید. اگر نسبت به وجود علف‌های‌ هرز بی‌تفاوت باشید، علف‌ها برای تغذیه، آب و موادغذایی را از خاک گرفته و این موضوع باعث نابودی بوته‌های خیار می‌شود.

اگر دنبال راه آسان‌تری برای نابودی علف‌های هرز هستید، توصیه می‌کنیم سراغ علف‌کش‌ها نروید. علف‌کش‌هایی که شیمیایی و ارگانیک هستند، وضعیت خاک را نامطلوب کرده و ممکن است باعث آسیب رسیدن به بوته‌های خیار شوند.

طریقه کاشت خیار

خیار را به روش‌های مختلفی می‌توان کشت نمود که در ادامه به شرح این روش‌ها خواهیم پرداخت:

طریقه کاشت خیار در زمین‌های وسیع

• رایج‌ترین روش پرورش خیار، کشت بر روی زمین‌های گسترده و به اصطلاح مزرعه است که در ابتدا زمین مد نظر را تا عمقی بیش از 50 سانتیمتر شخم می‌زنند، سپس به خاک کود حیوانی مانندکود مرغی و یا کود شیمیایی و کود مخصوص خیار به منظور تقویت هر چه بهتر اضافه می‌کنند، این امر موجب می‌شود تا خاک از املاح و عناصر معدنی همچون فسفر، پتاس و ازت غنی گردد. توجه شود که کود حیوانی پوسیده باشد.
• معمولا کشت خیار بر روی پشته‌هایی به فاصله 5/1 تا 2 متر انجام می‌گیرد. این امر موجب می‌گردد تا آب از طریق نشتی به ریشه گیاه برسد. در خطی که توسط آب مشخص شده می‌توان حفره‌هایی به عمق 3 تا 4 سانتیمتر ایجاد کرد و بذرها را در آنجا قرار داد. که اگر به خوبی آبیاری شوند بذرها بعد از یک هفته جوانه می‌زنند.
• خیار بعد از جوانه زدن به شکل بوته‌های 2 تا 4 برگی ظاهر می‌شود که لازم است به طور مرتب وجین انجام گیرد، با وجین کردن، بوته‌های ضعیفی که قدرت میوه دهی را ندارند دور بیندازید.
• معمولا آبیاری خیار هر 5 الی 7 روز یکبار انجام می‌گیرد. سعی نمایید، آبیاری را به طور آهسته انجام دهید تا به ریشه گیاه نفوذ کند.

طریقه کاشت خیار در خانه

یکی دیگر از روش‌های کاشت خیار در خانه و گلدان می‌باشد. این روش نیز برای پرورش خیار بسیار جذاب است. زیرا برای کاشت خیار در گلدان می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:

• در ابتدا بایستی رقم مناسب بذر را خریداری نمایید. برای این امر بذر هیبرید گزینه‌ای ایده آل است چرا که نیازی به گرده افشانی ندارد. همچنین سعی کنید بذری را بخرید که خوشه کوتاه‌تری داشته باشد تا فضای کمی را اشغال نماید.
• اگر می‌خواهید خیار را در گلدان کشت کنید، باید برای این کار گلدان بزرگی را در نظر بگیرید زیرا بوته‌های خیار فضای زیادی را اشغال می‌کنند.
• برای این که زهکشی مناسبی داشته باشید می‌توانید سوراخی را در گلدان ایجاد کنید و کف آن را با شن و خرده سنگ بپوشانید.
• برای این که بذرها را در گلدان قرار دهید شما نیاز دارید که گلدان را با خاک پر کنید. در کنار خاک می‌توانید از کمپوست نیز استفاده کنید، کمپوست موجب غنی شدن خاک از املاح و عناصر معدنی می‌گردد. 50 درصد خاک و 50 درصد کمپوست نیز برای این امر مناسب می‌باشد.
• هر بذر را در عمق 12 میلیمتری بکارید و بهتر است که فاصله بین دو بذر نیز 12 میلیمتر باشد تا مانع رشد یکدیگر نشوند.
• در پایان کار به خاک آب بدهید ولی نه به صورتی که خاک غرقابی شود. اگر خیار زیاد آبیاری گردد باعث تاخیر در گلدهی می‌شود. از این رو بایستی به اندازه آبیاری گردد.
• گلدان را در جایی قرار دهید که به خوبی نور دریافت کند. زیرا همان طور که اشاره کردیم، خیار گیاهی گرمادوست است از این رو وجود نور و گرما به اندازه کافی می‌تواند شرایط رشد را فراهم آورد.

انتخاب بذر مناسب برای کاشت خیار

قبل از این‌که سراغ خرید بذر خیار بروید، باید ابتدا مکانی که می‌خواهید بذرها را در آن بکارید، مشخص کنید. گفتنی است انتخاب بذر خیار بسته به نوع کشت تفاوت دارد. کشت خیار به دو روش گلخانه‌ای و فضای باز انجام می‌گردد که هرکدام، بذرهای خاص خودشان را دارند.

با توجه به آن‌که بذر خیار را در باغچه یا گلدان می‌کارید، باید نوع بذر را انتخاب کنید. با تهیه بذر از سایت دمبرگ می‌توانید با راهنمایی کامل برای خرید مناسب از صفر تا صد کشت خیار نیز آگاه شوید.

زمان کاشت بذر خیار

بهترین زمان کاشت تخم خیار معمولا یک یا دو هفته بعد از آخرین سرما در بهار به حساب می‌آید؛ زمانی که دمای خاک کمی بالا رفته و گرم شود، بستر برای کاشت گیاه آماده است. برای جوانه‌زنی بهتر بذر خیار، باید دما در روز حدود 27 الی 29 درجه سانتی‌گراد و دمای شب 25 الی 27 درجه سانتی‌گراد باشد. پس از مرحله جوانه‌زنی، بهتر است دما تا 7 درجه در روز و شب کاهش یابد. در صورتی که در گلخانه کشت انجام می‌دهید، دمای فضا گلخانه را طبق نکات گفته شده کنترل کنید.

مراحل کاشت بذر خیار در باغچه

خاک باغچه را تا عمق 40 سانتی‌متری به وسیله بیل زیرورو کنید. خیار برای رشد خوب به خاک سبک و غنی از مواد معدنی نیاز دارد. در زمان زیرورو کردن، خاک را از هرگونه کلوخ، سنگ و زباله پاک‌سازی کنید. در حالتی که خاک باغچه سنگین است، مقداری ماسه شسته را با خاک مخلوط کنید. خاک باغچه را برای جلوگیری از بی‌حرکت ماندن آب، کاملا مسطح و یک‌دست کنید.

برای کاشت بذر خیار در باغچه بهتر است با استفاده از یک بیلچه، جوی و پشته (طبق تعداد بذرها) ایجاد کنید تا از تماس برگ بوته‌ها با رطوبت جلوگیری شود. بذر خیار را به فاصله 40 سانتی‌متر و عمق 4 سانتی‌متری از یکدیگر روی پشته‌ها بکارید. اگر خاک سبک نیست، می‌توانید بذرها را در عمق کمتری بکارید. با گذشت 7 تا 8 روز، جوانه زنی بذر خیار آغاز می‌شود. به یاد داشته باشید، آبیاری را به‌آرامی انجام دهید تا بذر‌ها جا‌به‌جا نشوند.

آموزش کاشت خیار در گلدان

برای کشت بذر خیار در گلدان می‌توانید از گلدان‌های بزرگ، جعبه یا ظروف مناسب برای کشت استفاده کنید. اگر می‌خواهید در مدت‌زمان کم محصولی باکیفیت و خوش‌طعم تولید کنید، مراحل کشت را طبق نکات گفته شده پیش ببرید.

نحوه کاشت بذر خیار

اگر می‌خواهید نحوه کاشت بذر خیار در گلدان یا گلخانه را بلد شوید، نیاز است اقدامات دیگری برای کشت انجام دهید. نخست باید بذرها را داخل سینی نشاء کشت کنید؛ پس از کاشت محصول، با مشاهده اولین برگ‌های حقیقی خیار، بوته‌ها را در گلدان‌ها قرار دهید. اگر بعد از برداشت محصول می‌خواهید مجدد از گلدان‌ها برای کاشت نهال استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم سراغ گلدان های پلاستیکی بروید.

در این مرحله از نحوه کاشت خیار نوبت به آبیاری محصول می‌رسد. بذرها را برای تولید محصول خوب و ایده‌آل به‌خوبی آبیاری کنید؛ توجه داشته باشید، خاک نباید خشک شود و همیشه آن را مرطوب نگه دارید.

چگونگی بالابردن سرعت جوانه زنی خیار

با توجه به آن‌که نحوه کاشت بذر خیار در گلدان از باغچه کمی تفاوت دارد، نمی‌توان با اطمینان مدت‌زمان جوانه‌ زنی بذر خیار را مشخص کرد. اگر تمایل دارید سرعت جوانه زنی بذر خیار را بالا ببرید، بهتر است ابتدا بذر را به مدت 24 ساعت در آب بخیسانید؛ سپس آن را در پوششی مرطوب مانند روزنامه یا پارچه به مدت 48 ساعت بگذارید.

همچنین از دیگر اقداماتی که برای بالا بردن سرعت جوانه زنی بذر خیار می‌توانید انجام دهید، تنظیم دمای محیط در طیف دمایی 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد است؛ این روش بیشتر برای کاشت بذر خیار در گلدان و گلخانه انجام می‌شود.

روش بعدی که از راهکارهای مراقبت و پرورش خیار نیز به حساب می‌آید، تیمار تخم خیار (پیش از کاشت) است. با این عمل می‌توانید از انتقال بیماری‌ها به بذر و گیاهچه بیماری‌ها جلوگیری شود. علاوه بر این، نگهداری از بذر خیار با آب (با دمای 55 درجه سانتی‌گراد) به مدت 10 دقیقه باعث کنترل بیماری‌ها و تحریک جوانه‌زنی خواهد شد.

آبیاری بذر خیار

خیار در تابستان رشد سریعی دارد و می‌تواند در شرایط گرم و آفتابی نیز رشد کند. به همین منظور برای تسریع عملکرد رشد و پرورش بوته‌ها به آن‌ها آب فراوان دهید. اگر آبیاری بذر خیار به‌خوبی انجام نشود، بذرها خشک شده و از بین می‌روند. خیار در زمان گرده‌افشانی و رشد میوه، نیاز به میزان آب بیشتری نسبت به سایر مراحل پرورش دارد. اگر آبیاری در زمان شکوفه نامنظم باشد، باعث شکل بد محصول و تو خالی شدن خیار می‌شود.

به‌طور کلی، بذر خیار در هفته به 5 سانتی‌متر آب نیاز دارد. توصیه می‌کنیم، آبیاری بذر را در اواسط صبح انجام دهید؛ اگر شبانه محصول آبیاری شود، باقی ماندن قطرات آب روی برگ‌ها و اندام‌های زایشی گیاه، احتمال ایجاد بیماری‌های قارچی و باکتریایی را بالا می‌برد. از شرایط مناسب رشد خیار استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای است، زیرا مواد مغذی به‌راحتی در دسترس ریشه‌ها قرار می‌گیرند.

کوددهی مناسب

قبل از کشت محصول باید بر اساس نوع خاک و با توجه به کاستی‌های آن، خاک موردنظر کوددهی شود. کوددهی به میزان درست، می‌تواند کمبود مواد مغذی خاک مانند کلسیم، پتاسیم، فسفرو… را جبران کند و باعث تقویت و رشد بهتر خیار شود. توجه داشته باشید، خیار نسبت به کلر حساسیت بالایی دارد و بهتر است آب لوله‌کشی را حداقل ۲ ساعت در یک ظرف ریخته و سپس از آن برای آبیاری استفاده کنید. همچنین کمبود سیلیسیم در خیار باعث کاهش رشد رویشی شده و بوته را در برابر سفیدک آسیب‌پذیر می‌کند.

روش های نگهداری و پرورش بذر خیار

پس از کاشت بذر خیار به حساس‌ترین مرحله از نحوه کاشت بذر خیار می‌رسید؛ نگهداری و پرورش درست خیار به مواردی ازقبیل آبیاری، کود، مراقبت در برابر بیماری‌ها و شکل درست گرده‌افشانی وابسته است.

حفظ رطوبت خاک

امکان کاشت و پرورش بذر خیار در اکثر خاک‌ها وجود دارد، اگرچه خاک‌هایی که ظرفیت نگهداری رطوبت بالاتری دارند برای کاشت خیار مناسب‌تر هستند. برای رشد بهتر محصول، ابتدا خاک را با استفاده از کمپوست کودهای آلی یا کودهای سبز غنی کنید. رشد بذر خیار زمانی سریع‌تر و بهتر صورت می‌گردد که خاک حاصل‎خیزتر باشد.

به یاد داشته باشید، کاشت تخم خیار در سیستم جوی و پشته به تامین رطوبت ریشه‌های گیاه به‌طور مستقیم کمک می‌کند. همچنین مالچ پلاستیکی رطوبت خاک را نسبت مالچ کاه بیشتر حفظ می‌کند.

مراقبت در برابر بیماری‌ها

خیار در برابر آلودگی‌های قارچی و سفیدک بسیار ضعیف است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم، بوته‌ها را پس از جوانه زنی بذر خیار و رشد، روی چهارپایه یا جعبه قرار دهید. این کار به‌منظور دور نگهداشتن بوته‌های خیار از زمین و جلوگیری از ابتلا به انواع بیماری است.

گرده افشانی بذر خیار

گرده‌افشانی یکی از مراحل مهم مراقبت و پرورش خیار است. بوته‌های خیار دارای گل‌های نر و ماده هستند و برای گرده‌افشانی به گرده‌افشان‌هایی مانند زنبور نیاز دارند. بنا به اینکه خیار انواع مختلفی دارد، گل‌های متفاوتی توسط آن‌ها تولید می‌شود؛ معمولا گل‌های نر، گرده و گل‌های ماده نیز میوه تولید می‌کنند.

گفتنی است برخی از خیارها، فقط دارای گل‌های ماده هستند، بنابراین باید در نزدیکی آن‌ها بوته‌های گل‌های نر قرار بگیرد تا گرد‌ه‌افشانی صورت گردد. انواع بذر خیار گرده‌افشان به‌صورت جداگانه وجود دارد که می‌توانید تهیه کنید.

کشیدن طناب برای حفظ بوته‌ها

اگر خیار را به‌شکل عمودی کشت کنید آن را در برابر آفات حفظ کرده‎‌اید. همچنین با انجام این عمل به تمیز نگه داشتن آن در مدت‌زمان پرورش کمک کرده‌اید. طناب‌های کمکی را در ارتفاع یک تا دو متری بالای بوته در محیط‌هایی مانند گلخانه یا کشت‌های خانگی (گلدان) نصب کنید.